De Wet openbaarheid van bestuur (Wob)
Boom7 maakt veel gebruik van de Wob, ook voor klanten en stichtingen als
Meten=Weten en de
Natuurbeschermingswacht Meppel en omstreken. Voor die laatste is dat niet wonderlijk, we zijn immers bestuurder van de stichting.
Helaas krijg je meestal de informatie van de overheid niet cadeau. Gewoon bellen heeft niet altijd zin, zeker niet bij politiek gevoelige onderwerpen als evenementen en landbouwgif. Dan moet je niet alleen een Wob-verzoek indienen, maar ook vaak in bezwaar en in beroep. Dan doen we dan ook vaak, voor ons zelf maar ook voor onze klanten en andere organisaties. Meestal maakt een Wob-verzoek onderdeel uit van een lobby of een bezwaar procedure.
Wob is lastig voor iedereen
Voor ambtenaren is Wob echt een doffe ellende. Je mag niet zomaar documenten openbaar maken omdat bijvoorbeeld namen en persoonskenmerken niet bekendgemaakt mogen worden. Die documenten moeten dan geredigeerd of 'gelakt' worden.
Maar de ellende begint al eerder. Je moet als ambtenaar eerst bij je collega's vragen of ze informatie hebben, op papier of in de mailbox. Er moet gezocht worden, maar waar? En de collega's willen soms ook helemaal niet meewerken wegens tijdgebrek of omdat gemaakte fouten ineens zichtbaar worden. Niet leuk.
Als je dan intern informatie gevonden hebt, dan zou het zo maar kunnen zijn dat die informatie politiek gevoelig ligt. Dat is al snel het geval. Vinden ze zelf. Gelukkig is politieke gevoeligheid geen weigeringsgrond. Na het verzamelen van de informatie begint het lakwerk. Urenlang documenten beoordelen en namen en andere gegevens weglakken.
gelakte email
Bovenstaande foto van een gelakte email laat zien dat er teveel gelakt is; je kan niet meer zien zie wie naar wie mailde. Je kan bijvoorbeeld niet controleren of de mail is opgesteld door het overheidsorgaan.
Budget: geen
Meestal hebben vooral kleine gemeenten helemaal geen budget voor uren en software om efficient te lakken. Want budget voor de behandeling voor Wob-verzoeken is er meestal niet. Het geld is al op aan leuke dingen voor de burgemeester en wethouders, zoals evenementen. Veel leuker. Nooit is geld vrijgemaakt om de archieven eens goed te indexeren en een systeem op te zetten waarbij op inhoud gezocht kan worden.
Geen lijst van beschikbare informatie
Er is geen lijst van beschikbare informatie waarop je als buitenstander kan zien wat voor documenten er zijn binnen een overheidsorgaan. Je kan alleen vragen over welke onderwerpen je alle informatie openbaar wilt hebben. Dan ga je automatisch breed vragen. Het gevolg van breed vragen is dat er soms zeer veel documenten, welke totaal niet interessant zijn, gelakt moeten worden. Soms vele duizenden.
Met de hand lakken
Bij veel kleine gemeenten is niet de moeite genomen om Wob-verzoeken efficiënt te verwerken. Meestal gaat dat lakken dan als volgt:
- de digitale informatie wordt uitgeprint
- met dikke stift wordt de te verbergen informatie weggelakt
- een kopie wordt gemaakt om te zorgen dat alles echt onleesbaar wordt
- of een scan wordt gemaakt welke naar de aanvrager gaat
dik pak papier
Maar ook al vraag je de informatie digitaal aan te leveren, niet zelden krijg je een hele dikke stapel losse vellen. Deze moet je zelf scannen om het nog een beetje te kunnen overzien.
Sommige overheidsorganen zetten zelf de te openbaren informatie online, sommige niet. Als het overheidsorgaan het niet doen, doen wij het. Zie bestanden verderop.
Overigens is lakken noodzakelijk en vaak ook eerlijk, vooral als het gaat om persoonsgegevens en handtekeningen.
Resultaten van Wob-verzoeken
Zoals op de foto hierboven kreeg ik een dik pak papier - terwijl ik om digitale bestanden vroeg, waarin ook nog eens teveel gelakt was. Dus dan ga je 'in bezwaar'.
Dat doe je door een bezwaarschrift naar het bestuursorgaan te sturen. Meestal wordt je dan uitgenodigd voor een zitting waarbij de je standpunten nog eens uit kan leggen. Dan adviseert de zogenaamde commissie voor de bezwaarschriften het college. Dan neemt het college het advies over of niet en volgt er een nieuw besluit.
Het is een hoop gedoe maar het is vaak de moeite waard. De gehele procedure is overigens kosteloos behalve dat je het bezwaarschrift per aangetekende post moet versturen. In 2020 is de overheid nog steeds digibeet, digitaal inleveren mag niet.
Resultaat Wob overeenkomst gewasbeschermingsmiddelen (Gemeente Westerveld)
Hier begon de procedure mee, het Wob-verzoek:
Bezwaar gegrond
Na het besluit ben ik in bezwaar gegaan. Het bezwaar was gegrond (ik heb gelijk gekregen):
"
Gelet op de onder II genoemde overwegingen wordt uw college geadviseerd het bezwaarschrift van de heer Starre gegrond te verklaren maar het besluit van 22 april 2020 in stand te laten onder verbetering van de motivering zoals hiervoor is aangegeven."
Vervolgens na gegrond bezwaar is de informatie, nu digitaal, naar mij verzonden in 2 bestanden:
verkorte url deze pagina: boom7.nl/id/16445
Geert Starre