Wurgt een klimop een boom? Zijn paddestoelen op een stam van een boom gevaarlijk voor de boom? Mag een boom hol zijn? Typische vragen voor een boomverzorger. Hamvraag is altijd: is-ie nog veilig? Dit artikel gaat over de controle op de veiligheid. Om te voorkomen dat een boom in problemen komt en mogelijk gevaarlijk wordt lees: advies voor een veilige boom.
 

Aansprakelijkheid

Want als je niet naar je boom omkijkt en hij lazert op iets van waarde, bijvoorbeeld de veel te dure camper van je babyboomer buurman met je buurvrouw erin... dan heb jij het gedaan. Dan mag je betalen. Als je geluk hebt betaalt je verzekering, maar als ze opletten kunnen ze waarschijnlijk hard maken dat je nalatig bent - an mag je zelf betalen. Ga ik uitleggen.
 

Nalatig

mr. Bas M. Visser, Bomen en wet, 2009, legt op pagina 61 uit wanneer je nalatig bent...
"Om aanspraak te kunnen maken op schadevergoeding bij schade door bomen en takken, moet de benadeelde kunnen aantonen dat de boomeigenaar verwijtbaar, in gevaarzettingssituaties toerekenbaar, onvoldoende zorg heeft besteed aan de schadeveroorzakende, afgebroken tak of omgevallen boom."
 

Zorg verlenen (de zorgplicht), voor je boom zorgen & laten controleren

Jij als boomeigenaar moet dus dingen doen vóórdat het misgaat. Jij moet je boom zorg verlenen. Doe je dat niet dan ben je verwijtbaar als je boom omdondert en iets plet, verwondt of doodt.

OK, genoeg oorlogstaal, oplossingen zijn voor elke boomeigenaar haalbaar (lees: niet te duur). Want, deze meneer Visser legt ook duidelijk uit (p.61) wat je moet doen...
"De nadere invulling van deze zorg [de zorgplicht] van de boomeigenaar bestaat uit het regulier (normaal) en regelmatig onderhoud aan de bomen en de controle op (uitwendige) gebreken." Om aan te tonen dat je al het redelijke gedaan hebt is vastlegging en rapportage belangrijk. Dat klinkt spannendender dan het is, voor een boomveiligheidscontrole is het invullen van een formulier (door een terzake kundige) voldoende. Zie verderop een voorbeeldformulier.
 

APK voor bomen: de bomenschouw of VTA-controle

Dus ook bij een gezonde boom moet je je boom laten keuren. Net als je auto. Boomverzorgers hebben daarvoor geen dure apparaten nodig zoals je APK-keuringsstation. Een boomveiligheidscontrole of bomenschouw kost daarom niet meer dan een kwartier voor een middelgrote boom. Een controle voor grote bomen met grote kronen is meestal binnen een half uur afgerond. De kosten hiervoor zijn enkele tientallen euro.

Als je je boom hebt laten controleren en hij blijkt zonder gevaarlijke gebreken en hij veroorzaakt tóch schade, dan is het overmacht, niet jouw probleem dus.

Visser: "Heeft een boomeigenaar dan een schadeveroorzakende boom naar behoren op grond van uitwendige zichtbare gebreken gecontroleerd en geclassificeerd, dan zal in beginsel de boomeigenaar niet aansprakelijk zijn."
 

Controle op gebreken (VTA controle)

De standaard controle is simpel: alleen naar de boom kijken is voldoende. Mocht er iets mis zijn dan laat de boom dat zien, bomen liegen niet. Het is een zeldzaamheid dat een boom een gevaarlijk defect heeft dat niet zichtbaar is.

Er zijn verschillende manieren om z'n onderzoek uit te voeren. De meest gebruikte is de Visual Tree Assessment, kortweg VTA-controle.

Pas als een defect, of de gevolgen van een defect zichtbaar zijn dán pas is een vervolgonderzoek nodig. Zo'n vervolgonderzoek heet een 'nader technisch onderzoek', kortweg NTO.

Een voorbeeld van een nader technisch onderzoek is het meten van de restwanddikte van een holle boom. Het onderzoek met meting bestaat dan uit het vastleggen van de dikte van de wand van een holle boom. Lees hierover meer in een praktijkvoorbeeld met een resistograaf van een boom met een ooievaarsnest: Nader Technisch Onderzoek Ooievaarsboom Dwingeloo.
 

Mycological Tree Assessment

Een aanvulling op de VTA is de nieuwe Mycological Tree Assessment of kortweg MTA. Hierbij kijkt de boomverzorger niet alleen naar de boom, de gebreken en de gevolgen van rottingsprocessen, maar ook naar andere indicatoren welke met zwammen in verband gebracht kunnen worden. Dit is een heel nieuwe in Nederland ontwikkelde methode  ontwikkeld door Gerrit Jan Keizer, een mycoloog met kennis van bomen.
 

Voorbeeld

 

Breukgevaar - details laten het zien

De volgende grote boom staat vlak bij een woning en langs een heel drukke doorgaande weg. De boom is in slechte conditie.


Maar als je naar details gaat kijken is te zien dat de boom een groot gevaar vormt voor de omgeving.


De gaten zijn niet geboord, het zijn ingerotte openingen waar vroeger kleine twijgen zaten. De gaten zijn ingescheurd en juist dat laat zien dat het hout niet meer sterk is en flexibel. Dit is een boom waarbij niet binnen weken maar binnen dagen ingegrepen moet worden. Hiervoor is noodkap noodzakelijk. In jargon: 'risicoboom, vellen met urgentie'.
 

Wie moet controleren?

Visser: "In elk geval is een hovenier of andere aannemer van snoei- en rooiwerkzaamheden niet meteen voldoende bekwaam tot het uitvoeren van een boomcontrole". (Rechtbank Almelo 3 september 2008 en rechtbank Almelo 10 juni 2009.)

Maar is dat ff *kuch* toevallig... moi heeft de opleiding 'boomveiligheidscontrole VTA&IBA-methode' gevolgd en op het bijbehorende examen een 8 gehaald. Daarna de cursus Masterclass Mycological Tree Assessment.

Vraag altijd bij een controle:

• om het certificaat of diploma van de controleur
• dat de controleur zijn bevindingen op papier met naam en handtekening aanlevert

 

Boomveiligheidscontrole - het VTA formulier, een oningevuld voorbeeld

De simpelste dingen zijn online niet te vinden, vandaar dat ik hier een niet ingevuld voorbeeld VTA formulier (PDF) laat zien. En voor degene die het willen wijzigen, hiero het VTA formulier als OpenOffice formaat of in xls. Gratis en doe ermee wat je wil.

Het invullen van een VTA formulier is geen hogere hocus pocus, het zijn simpele vragen, toch is het makkelijk iets over het hoofd te zien.
 

Hoe vaak moet een controle plaatsvinden? Afhankelijk van de zorgplicht kan je zelfs verhoogde zorgplicht hebben

Frequentie ondezoek bij bomen zonder afwijkingen:

	gevaarzetting laag	gevaarzetting hoog
jonge bomen	1x per 5 jaar	1x per 3 jaar
halfwasbomen	1x per 3 jaar	jaarlijks
volgroeide bomen	1x per 1-3 jaar	jaarlijks

tabel uit Stadsbomen Vademecum 3A Boomcontrole en onderzoek p. 23

De gevaarzetting hangt bijvoorbeeld af van locatie, staat de boom langs een drukke verkeersweg? Bij voorzienbare grote schade of letsel is sprake van verhoogde zorgplicht. Vooral de frequentie van de boomveilighheidscontrole moet dan omhoog. Ook is het raadzaam om bijvoorbeeld bij de verhoogde frequentie de contole steeds in een ander deel van het seizoen te laten plaatsvinden. Als de boom in het blad staat kan je goed de conditie beoordelen. In de herfst laten veel houtrot veroorzakende zwammen vruchtlichamen zien. Dat is ook een indicator dat er iets mis is wat nader onderzoek nodig maakt.

Bij gevonden gebreken is het maatwerk: afhankelijk van ernst van het gebrek, gevaarzetting, maar ook boomsoort.
 

Onderzoeksplicht

Stel dat ik in je boom iets vind waarvan ik denk dat het niet best is qua gevaar dan heb jij onderzoeksplicht. Je moet (laten) onderzoeken door je favoriete boomverzorgert wat er aan de hand is. Als dat onderzoek aantoont dat er iets niet goed is, iets gevaar oplevert, moet je het probleem op (laten) lossen.
 

Gevaarlijke boom

Het kan zijn dat de boom aangetast is en daardoor niet langer stabiel is, of gevaarlijk. Afhankelijk van de algemene plaatselijke verordening moet een kapvergunning aangevraagd worden. Soms is kap noodzakelijk. (hier een voorbeeld van een omgewaaide boom, uitleg en oorzaak)


 

En als het toch mis gaat...

Als een boom toch schade veroorzaakt op iets duurs van de buurman valt,  of het nou jouw boom is die schade bij de buren veroorzaakt of andersom: afblijven. Blijf van de boom af. Laat ook de brandweer, gemeente of zelfs politie ER AF BLIJVEN. Ook als de boom hinder veroorzaakt.

Bel mij, ik kom foto's maken (ook in het donker) om bewijs te verzamelen. Ik weet wat ik moet fotograferen.

Voordat ik ter plaatse ben, vertel je niemand wat er gebeurd is of waarom. Politie, pers, buurman, je vertelt ze één ding: een deskundige is onderweg. Ik informeer politie en verzekering.

Tenslotte ruim ik de boom op om ervoor te zorgen dat belangrijk bewijs bewaard wordt.
 

Bang voor de boom van de buren?

Het kan ook zijn dat je bang bent dat de boom van de buren om kan vallen. Dat is lastiger, omdat het niet een boom is waar je onderhoud aan kan plegen. Vaak is een gesprek de beste oplossing. Boom7 wil graag een gesprek voeren met je buren.
 

Reactiehout

 

Holle boom

 

Pechtak

 

Infecties