Minder belastende klimtechnieken

update 08/01/2016: Singing Tree Rope Runner
update 12/04/2016: Poelie met groot wiel
update 24/05/2016: Foto's roperunner
update 21/12/2016: Artikel samengevoegd: klimsporen
 

Inleiding

In dit artikel aanvullende technieken om in bomen te klimmen. De meeste technieken welke ik hier laat zien gaan werder dan de technieken en materialen welke op de cursussen of opleidingen gebruikt worden. Er zijn heel veel technieken maar in dit artikel bespreek ik vooral de manieren waarop de klimmer zo min mogelijk kans op blessures heeft. Ook laat ik materiaal zien dat niet gebruikt mag worden.

 

Waarom klimmen boomverzorgers?

Er zijn veel redenen waarom een boomverzorger in bomen klimt. Als de hoogwerker niet bij een boom kan komen of simpelweg te duur is, moet er geklommen worden. Dan zijn er 2 keuzes te maken: met of zonder klimsporen.
 

Klimmen met klimsporen

Klimsporen gebruiken we als een boom zwaar beschadigd mag worden; als hij afgebroken moet worden of als er een treklijn gebruikt moet worden om een schuine boom om te trekken bij een velling. Bij snoei of weghalen van afgebroken takken mag de boom niet beschadigen en gebruiken we beslist geen klimsporen.

De reden dat klimsporen bomen beschadigen is dat ze wonden creeren waar houtrot veroorzakende zwammen een kans krijgen.


De klimsporen worden aan de voet vastgemaakt door klitteband. Zo zijn de klimsporen precies op de meest comfortabele manier vast te maken.

Bij het gebruik van een motorkettingzaag moet nog een 2e klimlijn gebruikt worden voor de veiligheid. Zelfs een fliplijn met stalen kern is gemakkelijk door te zagen met een kettingzaag.

Klimmen met klimsporen is makkelijker dan klimmen op een ladder. Ook stukken veiliger. Met sporen kan je uitglijden en een stuk naar beneden schuiven voor de pennen weer grip krijgen, maar naar beneden storten is onmogelijk.

Gebruik nooit klimsporen om bijvoorbeeld te geocachen of vogels te ringen. De boom zal niet alleen bij het klimmen beschadigen, de wonden zullen ook openingne zijn waar houtrot veroorzakende zwammen een kans krijgen. Er is een uitzondering waarbij in een gezonde boom geklommen mag worden met sporen: het redden van een gewonde klimmer.
 

Klimsporen zonder klimsporen

Als de boom niet mag beschadigen klimmen we zonder klimsporen om bijvoorbeeld

• te snoeien
• dode of hangende takken (stormhout) te verwijderen
• een verankering aan te brengen
• voor de lol: klimmen met kinderen (daar hebben we een aparte pagina over)

 

Bodythrusten met prusik-schuifknoop

Het meest simpele systeem om in een boom te klimmen, het zogenaamde bodythrusten, is belastend voor armen en schouders. De kans op blessures is groot.

Op onderstaande foto een overzicht van dit systeem met als basis de prusik knoop:

 

Cambiumsaver

Een relevante verbetering is om de wrijving te verminderen door een cambiumsaver te gebruiken. Eigenlijk zou frictionsaver in dit verhaal een beter woord zijn.


Het exemplaar op de foto is gelagerd:


Na het klimmen kan je door een balletje aan de klimlijn de cambiumsaver terughalen, het balletje kan alleen door het grote gat. Niet door het kleine. Vergis je je, monteer je het balletje aan de verkeerde kant, dan zit je klimlijn vast zonder dat je erin kan klimmen.


Echte cambiumsaver-artiesten kunnen het ding vanaf de grond installeren...


foto uit: The Tree Climber's Companion (2nd edition)-Jeff Jepson p.29

Ik vind het een gedonder die installatie vanaf de grond.
 

Kunstmatig topanker

De constructie op onderstaande foto vind ik makkelijker te installeren, hij geeft door het grotere wiel van de poelie ook nog minder wrijving. Kost je wel een extra klimlijn. Bijkomend voordeel is wel dat het systeem weer uit de boom halen nooit lastig is.


note: de klimgordel op de foto is voor kleine kinderen, paste beter op de foto.

Voordeel is ook dat je geen geisoleerde tak hoeft te hebben, je kan de (in het voorbeeld oranje) klimlijn gerust over of door meerdere takken/oksels schieten. (zie BigShot)


Nadeel is dat je de tak dubbel belast!


Alle gewichten resulteren in krachten in newton (N)
 

Poelie met grote diameter

Een poelie met een wiel met een grotere diameter zal voor aanzienlijk minder wrijving zorgen dan een poelie met een wiel met kleine diameter. Het ding heeft draaibare flanken, kan dus ook midden op de lijn geplaats of verwijderd worden.


De poelie is van hetzelfde model als uit het afvangsysteem, maar om er voor te zorgen dat de poelie voor het klimmen nooit gebruikt wordt voor afvang taken, is hij met 2 tiewraps gemarkeerd.
 

Geen prusik!

Een volgende stap is de betrouwbare maar schadelijke prusik te vervangen door een poelie met meerdere ogen (Pulley Hitch Climber van DMM).

Hierbij hoef je niet één arm omlaag te bewegen om met de andere arm/hand de schuifknoop te verschuiven. Met de constructie op de onderstaande foto kan je 2 armen gebruiken om kracht te zetten.

En natuurlijk combineert dit systeem perfect met een cambium/friction-saver of kunstmatig topanker. Je kan nog verder gaan door een voetascender te gebruiken. Daarover later meer.

Gebruik: pak met 2 handen klimlijn boven knoop. Schuiven gaat zo makkelijk dat lijn er in valt door zijn eigen gewicht onderaan klimmen. Je hoeft dus niet zelf de knoop op te schuiven.


Vooral vlak bij de grond heeft de lijn nog niet genoeg gewicht om lekker door de knoop te 'vallen'. Je grondman kan wat spanning op de lijn zetten, of je gebruikt een lusje om afstand te creeren. Nu kan je de lijn onder de knoop aantrekken.

 

SRT (Single Rope Technique)

Een grote verandering wat betreft techniek is het klimmen in een enkele lijn. Hiermee is het mogelijk om je 2 benen te gebruiken om te klimmen.

De SRT komt uit de bergsport. Er zijn echter een paar grote verschillen, waardoor dit systeem anders is voor boomverzorgers.

Bergbeklimmers hebben geen last van zaagsel in hun klimsysteem.

Bergbeklimmers gaan in principe maar één richting op óf omhoog óf omlaag. het is geen bezwaar om als ze van richting veranderen andere klimmiddelen op hun lijn te monteren. Voor een boomverzorger zou dat teveel werk zijn. Je moet heel vaak de lijn langer of korter maken, bijvoorbeeld bij uitlopen over een tak. Dus boomverzorgers moeten een systeem hebben waaraan niets veranderd hoeft te worden tijdens het werk. Dat stelt bijzondere eisen.

Er zijn meerdere technieken, vooral als je de Amerikaanse literatuur bekijkt. Echter, in Europa is het verplicht materiaal te gebruiken met een CE-keur. Dan valt heel veel materiaal af!

Zelf heb ik nog een aanvullende eis: ik wil het systeem op de lijn in de boom kunnen plaatsen en verwijderen.

Ik heb niet het totale overzicht over wat er te krijgen is, maar voor zover mijn kennis gaat blijft dan enkel de RopeWrench (of Rope Wrench met spatie) over. Die laat ik hier zien, met een VT of Valdotain Tresse knoop. Er zijn veel meer knopen welke zeer geschikt zijn. Je zult zelf moeten experimenteren wat met jouw materiaal het beste werkt. Ook de moeite waard om te proberen: de Distel. Gebruik ik zelf ivm minder 'sitback' en 'creep'.

Sitback: een eerst moet je een stukje omhoog voordat de knoop gaat schuiven, dat is verloren moeite.

Creep: glijden van knoop.


De Rope Wrench is een ontwerp van 'Singing Tree', RP280 Rope Wrench, manufactured in UK by ISC.

En op onderstaande foto is te zien hoe je met een footloop en footascender op beenkracht kan klimmen.


De footascender is: Camp Turbofoot, met extreem soepel lopende wielen, een lijn van een meter is al genoeg voor een soepele doorloop.

Wil je enkel op armkracht: poelie aan handascender en je kan met een voordeel van 1:3 op armkracht klimmen:

 

Rope Runner van Singing Tree

Een nieuw SRT stijg en afdaalapparaat is de Rope Runner. In het engels formeel omschreven als: "friction control device for ascending and descending on a single line". (#)

Groot pluspunt: hij is 'Mid-line attachable'.

Ik wil hem niet gebruiken want het is geprobeerd om hem volgens een Europese norm gecertificeerd te krijgen maar dat is niet gelukt - teveel vervorming. Hij is onder geen enkele klimgerelateerde norm goedgekeurd zoals NEN, EN of DIN. Ook heeft hij geen CE-keur.

Als je de handleiding van een grote verkoper leest, staat er letterlijk de volgende tekst op p. 1:
Maximum Rope Tolerance: 11 - 13 mm Diameter, 24 strand construction meeting EN 1891 or NFPA 1983.

Als je dat snel leest denk je: prima, voldoet aan EN 1891, geen probleem, lekker klimmen. Maar... EN 1891 is een norm voor: Persoonlijke beschermingsmiddelen tegen vallen - Kernmanteltouwen met geringe rek. (#)

Dus hij voldoet uiteraard niet aan die norm, door onjuiste opmaak in die ene zin kan je dat anders lezen. Suboptimaal op z'n zachts gezegd. Ze bedoelen: het ding werkt met klimlijnen volgens EN 1891. En ook dat klopt niet want: de norm omvat lijnen van 8,5 mm to 16 mm. De Runner werkt met lijnen van 11 tot 13 mm.

Hij is in webshop in Europa te koop maar daar staat bij: "ACHTUNG Der Rope Runner ist nicht als PSA zertifiziert!!!" (PSA = Persönlichen Schutzausrüstung = PBM = Persoonlijke beschermingsmiddelen)

Dus... de Rope Runner is misschien perfect om een zware zaag SRT omhoog te takelen - niet geschikt om mee te klimmen.
 

Ankers

Om je enkele lijn te installeren zijn meerdere mogelijkheden:

• met een vlinderknoop om een tak [geen foto]
• óver één of meerdere takken met een grondanker.

Zo'n grondanker was al te zien bij de uitleg van een kunstmatig topanker met poelie, hieronder een luxe uitvoering. Met de afdaal8 kan je grondman je naar beneden laten zakken. (als je je fliplijn los hebt ja)


Bij een redding moet je grondman de karabiner losmaken om de veiligheidslus boven de 8. Dan de lijn laten vieren. Denk wel om een stopknoop aan het einde van de lijn.

De volgende foto is voor de liefhebbers van veel hardware. Ook op de foto spul voor een kroonverankering (en een hondenriem)...

 

Lijnen en krachten

Voor SRT heb je lange lijnen nodig. Op bovenstaande foto is maar een paar meter over van de 45 meter!

De volgende foto laat duidelijk een groot verschil zien: meters ver van de stam! Geen voeten tegen de stam dus.


Zie hoe de lijn loopt, recht omhoog, dan horizontaal naar een oksel aan de andere arm van de boom. De klimlijn loopt precies door de oksels waar ik de kroonverankering ga aanbrengen...


Hetzelfde in schets, ik laat dat zien omdat de verdeling van de krachten een heel belangrijke rol speelt. Dan kan je in je voordeel gebruiken. Eerst op onderstaande foto als je je lijn direct aan een tak zou bevestigen...


En hier de krachten die op de arm werken als je je lijn door een 2e oksel haalt...


De tak/arm 'denkt' nu dat er gedrukt wordt in de lengterichting. In die richting is hout uitzonderlijk sterk. Veel sterker dan dat je met een kleiner gewicht aan zou hangen.

Deze technieken gebruik je ook bij het afvangen van hout uit verzwakte bomen.

Op onderstaande foto hang ik op maffe manier in de boom om goed te laten zien hoe de klimmiddelen geinstalleerd zijn.

Links gebruik ik een lijn met prusik om af te dalen, rechts een SRT systeem met 1:3 voordeel om naar de volgende oksel te 'klimmen' (voor installatie 2e deel kroonanker)

 

Geen schurende lijnen

De volgende foto laat zien dat je best een spagetti van je klimlijn mag maken, het schuurt immers nooit!


Of sluit één of meerdere takken in...


Het inbrengen van je klimlijn wordt ineens ook een ander verhaal: je kan vanaf de grond een route 'uitzetten' en achter je klimlijn aanklimmen. Vooral als boom in blad zit met flink wat waterloten is een lijnwerptoestel onmisbaar.

En ja... in korte broek. Sorry for that (zaagbroek niet nodig met handzaag).
 

Ladder

Lekker thuislaten, kost sloten brandstof om met zo'n onding rond te tuffen.
 

Kinderen

Meenemen! Heb een pagina over klimmen met kinderen - ook met SRT technieken: klimmen met kinderen.

Geert Starre.