Plantkennis: zomerkenmerken & winterkenmerken

Update 17 januari 2017: toegevoegd foto's winterkenmerken met 'rijp'.

Als boomverzorger moet je niet alleen kunnen zagen, je moet ook veel kennis van bomen hebben: plantkennis of sortimentskennis. Veel boomverzorgers struikelen hierover tijdens de opleiding. Ons groepje van de Groene Welle in Zwolle had een uitzonderlijk hoog slagingspercentage t.o.v. het landelijk gemiddelde bij de ETW (European Treeworker) examens. We hebben dezelfde toetsen gehad. Getallen: Groene Welle: 8 van de 9 gehaald, ETW examen: http://www.treehugs.nl/forum/viewtopic.php?f=1&t=4747#.U_ykRtYvAWM
Hier worden slagingspercentages van 30% genoemd. En treehugs heeft natuurlijk altijd gelijk.

Toets ETW plantkennis winterkenmerken & zomerkenmerken

 

125 boomsoorten en cultivars

Voor de opleiding tot boomverzorger in Zwolle en het ETW examen moet je van 125 boomsoorten en/of cultivars aan een tak kunnen zien wat voor boom het is. En ja, ook in de winter zonder blad. Wetenschappelijke namen en nederlandse namen aub.

De wetenschappelijke namen tellen zwaarder mee dan de nederlandse namen. Het zijn overigens geen latijnse namen maar wetenschappelijke namen - de wetenschappelijke namen zijn ook voor een heel groot deel (oud) grieks, niet enkel latijn.

Ja het is echt nodig om bomen te herkennen, uit het hoofd, maar ik heb wel eens twijfels of enkel de herkenning aan de tak altijd zinvol is. Ik weet nog wel dat ik onder een boom van een klant stond en precies wist hoe ik aan het knopje op het twijgje kon zien wat voor boom het was. Jammer dat dat twijgje met dat knopje op 7 meter hing. Waardeloze kennis op zo'n moment dus. Maar goed, naarmate je meer naar bomen gaat kijken leer je ze ook aan groeivorm en bast herkennen. Het is natuurlijk makkelijk commentaar geven, want als je mij zou vragen hoe een toets er dan uit zou moeten zou ik het ook niet weten.
 

Hoe leer je 125 soorten te herkennen?

De opleiding boomverzorger vond ik zwaarder dan HTS, heb ze alle 2 met een 8 gehaald dus ik kan vergelijken denk ik. Vooral de sortimentskennis zorgde voor een grote belasting. Hoger dan tijdens de HTS. De opleiding boomverzorging is wel veel leuker - waar leer je nou om in een boom te klimmen met een kettingzaag?

Ik heb wel tijdens de HTS geleerd veel stof minitieus te ordenen en in kleine stukjes te leren. Zo ook met plantkennis. Het leren van het sortiment was heel erg niet exact. Bij plantkennis werden tips gegeven als: "deze boom heeft soms wat meer groenige twijgjes.", "later krijgt hij op meerjarig hout wat kurk" Er daar kan ik dus helemaal niets mee. Ik heb daarom heel lang gezocht naar harde sleutels. En die zijn er, al moet je er aardig wat boeken voor doorspitten. Groot probleem is dat maar heel weinig literatuur winterkenmerken bespreekt. Maar het is gelukt. Ze staan hier online...
 

De sleutels

Op deze site:

sortiment-all-boom7.nl-g80.html - alle bomen op de ETW lijst met unieke sleutels
sortiment-all-boom7.nl-g80.xls - idem als excel
zomerkenmerken-g21.pdf - pdf: plaatjes met tekst, zomerkenmerken
zomerkenmerken-naaldbomen-g11.pdf - idem van naaldbomen
 

Foto's winterkenmerken met rijp

Op de foto's onder andere (zelf uitzoeken welke soort of naam bij welke foto hoort, niet in juiste volgorde)
- Fagus sylvatica
- Araucaria araucana
- Robinia pseudoacacia
- Salix babylonica ‘Tortuosa’
- Corylus avellana 'Contorta'
- Betula pendula
- Quercus robur
- Ilex aquifolium
- Cedrus libani 'Glauca'
 

De fouten in de ETW-lijst

Om te laten zien wat voor circus de nederlandse namen soms vormt, hier de afwijkingen of tegenstrijdigheden in de ETW-sortimentslijst.

IPC schrijft:
Voor de Nederlandse namen is gebruikgemaakt van de volgende uitgaven:
Dendrologie van de lage landen, Jan de Koning Wim van den Broek, 14e druk, 2009;
Heukels’ Flora van Nederland, R. van der Meijden, 23e druk, 2005;
Stadsbomen Vademecum 4, T.J.M. Janson en J.J.C. Janssen, 4e druk, 2006.

ETW lijst:
Sorbus aucuparia - gewone lijsterbes
Sorbus intermedia - Zweedse meelbes

Heukels 23 druk p. 392:
Sorbus aucuparia - wilde lijsterbes
Sorbus intermedia - Zweedse lijsterbes

Heukels 23e druk p.91
Fagus sylvatica-'gewone beuk' moet zijn 'beuk'

Heukels 23e druk p. 676:
Fraxinus excelsior-'gewone es' wordt 'es'

spelling:
Japanse noteboom moet zijn: notenboom (inmiddels verbeterd)
'Anna-Paulownaboom' moet zijn 'Anna Paulownaboom'

'Westamerikaanse balsempopulier' moet zijn 'zwarte balsempopulier'

En nog een leuke:
Tsuga heterophylla - westerse hemlock
Heukels p. 74: Tsuga heterophylla - westerlijke hemlockspar
Dendrologie v.d.... p. 149: westerse hemlock
Ik denk dat westerlijke goed is, omdat westerse Europa betekent, en westerlijke het westen van de VS betekent, waar hij vandaan komt.

Heukels is een wetenschappelijk naslagwerk en een van de eersten waarbij DNA onderzoek doorslaggevend is.

Boeken winterkenmerken

Heel weinig boeken beschrijven de winterkenmerken van planten. Hier een paar die dat wel doen:

• Winterflora bomen en struiken - Dirk Slagter (beschrijft alleen de belangrijke soorten zonder alle cultivars, prachtig om mee te beginnen. Waanzinnige schetsen met kenmerken welke er toe doen).
• ANWB bomengids van Europa - Owen Johnson & David More (beschrijft van elke soort & cultivar de twijg en de knoppen!).

Geert Starre ing.