Midden in Meppel is een grote boom omgewaaid, hoe kan dat nou?
De boom met een stam van meer dan een meter dik is omgewaaid op een zaterdag (25 juli 2015). In de vakantie, gelukkig niet op een schooldag, want de boom viel over de straat op een stuk van het schoolplein van de vrije school (Julianastraat Meppel) en plette hierbij onder andere drie auto's.
Op deze pagina uitleg over hoe zo'n grote boom kan breken en hoe je dit op tijd aan kan zien komen.
zwaar beschadigde auto door val Esdoorn in de Julianastraat in Meppel
Stambreuk door houtrot
Hieronder op de foto de breuk van de enorme stam.
omgewaaide boom Julianastraat Meppel - stambreuk
Door de klimop en de bladeren zou je iets belangrijks bijna over het hoofd zien: vruchtlichamen van schimmels (paddestoelen). Op de volgende close up zijn ze duidelijk te zien.
closeup zwammen Julianastraat Meppel
Het is de tonderzwam
tonderzwam ter hoogte van de stamvoet op het omgevallen deel
Deze zwam is een parasiet welke houtrot veroorzaakt. En dat is de oorzaak dat deze monumentale esdoorn geknakt is als een lucifer.
Het volgende filmpje laat zien hoe zwak het hout van de boom is geworden; het hout is veranderd in een spons!
Het is een tonderzwam uit de familie Ganoderma. Het is niet de echte tonderzwam (Fomes fomentarius, die zit niet op deze boomsoort). Welke Ganoderma het is kan enkel met microscopisch onderzoek bepaald worden.
Vruchtlichamen al jaren zichtbaar
Houtrot en de groei van de vruchtlichamen van infecties als deze, ontstaan niet in een paar maanden, maar in de loop van jaren. De vruchtlichamen van de zwam waren ook voor de breuk al jaren zichtbaar aan de buitenkant.
Had deze chaos vookomen kunnen worden? Zeker. Houtrot is meestal een langdurig proces. De signalen zijn bij deze boom al meer dan een jaar helder: meerdere vruchtlichamen (paddestoelen op de stam) en een kroon waar duidelijk aan te zien is dat het niet goed gaat met de boom.
Bomen liegen niet. Aan hun uiterlijk kan je zien of er iets mis is, als je weet waar je naar moet kijken. En als er iets mis is, kan je onderzoeken wat dit voor de veiligheid betekend.
Paddestoelen vlakbij of op de stam van een boom zijn meestal slecht nieuws. Meestal betekent dit dat rottingsprocessen de boom verzwakken. Verzwakt hout zal breken. De gevolgen zijn in dit geval platte auto's, maar dit had veel erger kunnen zijn.
De boomeigenaar
Hoe kan je als boomeigenaar voorkomen dat je boom omwaait en de auto van de buren plet? Simpel: laat je boom controleren door iemand die daarvoor opgeleid is. Een boomverzorger.
Dat is geen garantie dat je boom niet omvalt, wel dat je niet aansprakelijk bent voor gevolgschade.
Schade & aansprakelijkheid
In principe ben je aansprakelijk als je boom schade veroorzaakt, tenzij je aantoonbaar goed voor je boom zorgt. In dat geval wordt schade overmacht en ben je niet aansprakelijk.
Deze chaos had voorkomen kunnen worden, door elk jaar bomen te laten controleren door een boomverzorger. Boomverzorgers zijn gespecialiseerd in het vroegtijdig detecteren van signalen als vruchtlichamen.
Bovendien kan een boomverzorger helpen om te voorkomen dat je boom niet ziek wordt of geïnfecteerd wordt door een vorm van schimmel welke rot veroorzaakt.
Oorzaak van de infectie
De stambreuk is een gevolg van houtrot, wat weer een gevolg is van een infectie. Hoe zo'n infectie plaatvindt is voor deze boom niet vast te stellen, maar er is wel een algemene oorzaak.
De infectie met de tonderzwam komt meestal door beschadiging van wortels van een boom. En dat komt vaak doordat er gegraven wordt of over de wortels gereden.
Ook al lijkt zo'n kolos onverwoestbaar, je kan door een kleine beschadiging (onder een boom op een onverhard stuk parkeren met je auto) het begin van het einde veroorzaken.
Een infectie van een tonderzwam is onomkeerbaar en meestal een reden om te kappen.
